Dầu mazut (FO) là gì? Ứng dụng trong đời sống?

Dầu mazut là một loại nhiên liệu đốt cháy được sử dụng trong các lò hơi, lò nung hay là nhiên liệu để vận hành tàu thủy. Vậy dầu mazut có nguồn gốc từ đâu, tính chất gì và chúng được ứng dụng trong cuộc sống như thế nào? Hãy cùng giải đáp các thắc mắc với chúng tôi qua bài viết dưới đây:

1. Dầu mazut là dầu gì? Nguồn gốc dầu mazut

Dầu mazut có tên tiếng Anh là Fuel oil. Chúng còn được gọi với tên là dầu nhiên liệu, dầu FO. Đây là một loại nhiên liệu được sử dụng phổ biến trong vận hành các lò đốt.

Dầu mazut là 1 hợp chất hydrocacbon, có nguồn gốc từ dầu mỏ. Đây là sản phẩm của quá trình chưng cất phân đoạn dầu thô parafin và asphalt ở áp suất khí quyển và trong chân không. Ta sẽ thu được dầu mazut trong khoảng nhiệt độ từ 250 – 300 độ C trong quá trình chưng cất.

Dầu FO là gì?

2. Đặc điểm của dầu mazut

Một số đặc điểm chung của dầu mazut bao gồm:

• Tồn tại dưới dạng các chất lỏng màu đen.
• Thành phần chủ yếu của dầu mazut là các cặn của quá trình chưng cất dầu thô.
• Nhiệt độ sôi của dầu mazut tương đối cao từ 200 độ C trở lên, thậm chí đạt trên 300 độ C.

Ngoài ra với mỗi loại dầu FO sẽ có các đặc trưng riêng phù hợp với mục đích sử dụng và các kỹ thuật sử dụng để cho hiệu quả tốt nhất.

Dầu mazut là chất lỏng màu đen

3. Dầu mazut được phân loại như thế nào?

Dầu mazut thường được chia thành 2 loại là dầu mazut nặng và nhẹ:

• Dầu mazut nhẹ (FO nhẹ): Có nhiệt độ sôi từ 200 – 300 độ C, tỷ trọng 0,88 – 0.92.
• Dầu mazut nặng (FO nặng): Có nhiệt độ sôi từ 320 độ C trở lên với tỷ trọng từ 0,92 – 1,0 hoặc cao hơn.

Ngoài ra có thể dựa vào độ nhớt và hàm lượng lưu huỳnh để phân loại các loại dầu FO như sau:

Quá trình chưng cất phân đoạn dầu mỏ

4. Chỉ tiêu chất lượng dầu mazut tại Việt Nam

Dưới đây là các chỉ tiêu chất lượng của dầu mazut theo TCVN 6239:2002

Trong đó:

• Nhiệt trị: Lượng nhiệt sinh ra khi đốt 1 đơn vị nhiên liệu.
• Hàm lượng lưu huỳnh là 1 chỉ tiêu đánh giá đến độ ăn mòn của nhiên liệu đối với dầu FO nhẹ và là chỉ tiêu đánh giá ảnh hưởng của lưu huỳnh với chất lượng thép của dầu FO nặng. Khi hàm lượng lưu huỳnh trong dầu mazut càng thấp thì dầu càng đạt chất lượng tốt.
• Độ nhớt: Đối với dầu FO nhẹ giúp đánh giá khả năng nhiên liệu được đốt cháy hết, đồng thời cho biết điều kiện cho quá trình đóng gói, vận chuyển nhiên liệu cũng như tính toán được mức độ gia nhiệt trước khi phun vào lò của dầu FO nặng.
• Điểm đông đặc và điểm sương: Thông số này giúp xác định giới hạn nhiệt độ phục vụ cho việc vận chuyển nhiên liệu từ bể lưu trữ đến lò đốt.
• Nước và tạp chất cơ học: 2 yếu tố này ảnh hưởng đến hiệu suất làm việc của dầu, khả năng làm bẩn, làm tắc ống dẫn.

5. Dầu mazut dùng để làm gì?

Dầu mazut là nhiên liệu đốt trong các lò đốt dạng bay hơi hoặc dạng ống khói trong các nhà máy điện hay các nhà máy công nghiệp cần nhiệt lượng lớn. Một ứng dụng khác của dầu mazut là nguồn nhiên liệu vận hành cho tàu vận tải biển.

Dầu FO là nhiên liệu vận hành tàu thủy

Hiện nay bên cạnh dầu FO trong các nhà máy đang sử dụng dầu FO-R (Fuel Oils – Rubber). Đây là sản phẩm chính của quá trình sản xuất nhiên liệu từ cao su phế thải theo công nghệ Nhật Bản. Xu hướng chuyển sang dùng dầu FO-R đang gia tăng bởi vì dầu FO-R có nhiều ưu điểm hơn so với dầu FO thường có thể kể đến như:

• Giá dầu FO-R thấp hơn giúp tiết kiệm chi phí vận hành.
• Độ nhớt và điểm chớp cháy cũng như hàm lượng nước – tạp chất của dầu FO-R thấp hơn nên dễ đốt cháy hơn.
• Hàm lượng lưu huỳnh trong dầu FO-R chỉ là 0,6% thấp hơn nhiều so với dầu FO là 2,0 hoặc 3,5; giúp giảm ăn mòn thiết bị.
• Dầu FO-R có thể sử dụng cho nhiều mục đích khác nhau mà không cần thay đổi thiết bị đốt, chỉ cần thay đổi thông số trên đầu đốt.
• Khi trộn lẫn 2 loại dầu FO và FO-R để đổt thì dầu FO sẽ được đốt trước (do tỷ trọng cao hơn nên nằm phía dưới). Khi đốt xong dầu FO sẽ giảm nhiệt độ xông dầu để chuyển sang đốt dầu FO-R. Khi đó ta có thể tắt hẳn thiết bị xông dầu để tiết kiệm chi phí.

6. Ảnh hưởng của dầu mazut đến môi trường và sức khỏe con người

Dầu mazut là 1 sản phẩm có nguồn gốc từ nhiên liệu hóa thạch và có thể gây hại cho môi trường và con người nếu sử dụng không đúng quy định.

• Trong dầu mazut chứa lưu huỳnh nên sản phẩm sau quá trình đốt cháy sẽ sản sinh ra SO2, đây là 1 chất khí gây hại cho môi trường.
• Tiếp xúc với dầu mazut có thể gây tổn thương trên đường hô hấp, gây viêm mũi họng, phế quản và có thể viêm phổi. Nghiêm trọng hơn dầu mazut tiềm ẩn là tác nhân gây bệnh ung thư.

Để tránh những tác hại của dầu mazut đối với sức khỏe con người cũng như môi trường cần tuân thủ chặt chẽ các quy định trong quá trình sử dụng và có các biện pháp bảo hộ an toàn cho người lao động.

7. Lưu ý khi sử dụng và bảo quản dầu mazut

Đảm bảo an toàn khi vận chuyển xăng dầu

Trong khi sử dụng cũng như bảo quản dầu mazut cần có những lưu ý như sau:

• Dầu mazut cần được đựng trong những phuy, thùng chuyên dụng chứa chất lỏng có nắp đậy kín. Tránh làm rơi vãi, rò rỉ dầu trong quá trình vận chuyển, tránh gây ô nhiễm môi trường.
• Trong quá trình sử dụng cũng như vận chuyển dầu mazut cần đảm bảo đúng các tiêu chí về cháy nổ: Bảo quản nơi thoáng khí, kiểm soát nhiệt độ kho, cấm lửa, hút thuốc; không sử dụng các thiết bị có khả năng phát ra tia lửa, thiết bị viễn thông để đảm bảo an toàn tại kho chứa, nơi sang chiết dầu.
• Cần có các trang thiết bị bảo hộ cho người lao động như quần áo bảo hộ, găng tay, mặt nạ, khẩu trang trong quá trình tiếp xúc, sử dụng dầu mazut.
• Nếu vô tình dầu mazut dính vào da, mắt, quần áo cần đưa bệnh nhân đến cơ sở y tế gần nhất và có các biện pháp xử trí kịp thời.

Bài viết trên là tổng hợp những kiến thức tổng quan về dầu mazut giúp bạn đọc hiểu hơn về bản chất, đặc điểm cũng như ứng dụng của 1 loại nhiên liệu quen thuộc trong cuộc sống của chúng ta. Nếu bạn đọc muốn tìm hiểu thêm về các hợp chất hóa học thú vị khác đừng quên tìm đọc các bài viết của chúng tôi trên website acuonggroup.vn