Cacbohidrat là gì? Carbohydrate – Cn(H2O)m

Cacbohidrat là gì? Carbohydrate hay gluxit là một chất hữu cơ có chứa 3 nguyên tố carbon (C), oxy (O) và hydro (H). Cacbohidrate là hợp chất hữu cơ tạp chức, với công thức chung là Cn(H2O)m. Gluxit được chia thành 3 loại thường gặp là Monosaccarit, Đisaccarit, Polisaccarit,… Cùng Vietchem tìm hiểu thêm thông tin về Carbohydrate.

1. Cacbohidrat là gì?

Cacbohidrat là gì? Cacbohidrat (Carbohydrate) hay gluxit hoặc saccarit. Đây là một chất hữu cơ có chứa 3 nguyên tố carbon (C), oxy (O) và hydro (H), theo tỷ lệ 1:2:1. Công thức phân tử của Carbohydrat là Cn(H2O)m hoặc Cm(H2O)n (trong đó n và m là các số tự nhiên bằng hoặc khác không). Các nguồn thức ăn chứa cacbohidrat bao gồm: Đường, cơm, bún, bánh mì, khoai tây và các loại rau củ.

Hình 1: Cacbohidrat (Carbohydrate) hay gluxit hoặc saccarit

Cacbohidrat là nguồn năng lượng chính cho cơ thể, được chia thành hai loại chính: đơn và phức. Đường đơn bao gồm glucose, fructose và galactose, cacbohidrat phức bao gồm tinh bột, cellulose và glycogen.

Cơ thể chuyển đổi carbohydrate thành glucose để sử dụng như một nguồn năng lượng chính. Glucose có vai trò quan trọng trong duy trì hàm lượng đường trong máu, cung cấp năng lượng cho hoạt động hàng ngày của cơ thể.

2. Cấu trúc Carbohydrat là gì?

Cacbohidrat có cấu trúc chung được xác định bởi các phân tử đường (sugar). Các phân tử đường này thường chia thành ba loại chính: Đường đơn (monosaccharide), Đường kép (disaccharides), và Đường nhiều (polysaccharides).

Hình 2: Công thức phân tử của Carbohydrat là Cn(H2O)m hoặc Cm(H2O)n

• Đường đơn Monosaccarit: Là các đơn vị cơ bản nhất của cacbohidrat. Bao gồm các đường như glucose, fructose và galactose. Các phân tử này thường có công thức hóa học là (CH₂O)ₙ, trong đó n có thể là 3, 5, 6 hoặc nhiều hơn.
• Đường kép (Disaccharides): Là sự kết hợp của hai đường đơn thông qua quá trình tổng hợp gọi là phản ứng tổng hợp giữa hai nhóm hydroxyl (-OH). Bao gồm: sucrose (glucose + fructose), lactose (glucose + galactose), và maltose (glucose + glucose).
• Đường nhiều (Polysaccharides): Là các chuỗi dài của các đơn vị đường. Bao gồm tinh bột, glycogen và cellulose. Tinh bột có trong cây cỏ và ngũ cốc. Glycogen có trong cơ thể động vật, đặc biệt là trong cơ và gan. Cellulose có trong cấu trúc tế bào và chất xơ thực vật.

Các cấu trúc này có sự kết hợp của các nguyên tố carbon (C), hydrogen (H), và oxygen (O), với tỷ lệ C:H:O thường là 1:2:1. Cấu trúc chính xác có thể thay đổi tùy thuộc vào loại cacbohidrat cụ thể.

3. Tính chất vật lý và trạng thái tự nhiên của một số cacbohidrat phổ biến

Dưới đây là mô tả về tính chất vật lý và trạng thái tự nhiên của một số cacbohidrat phổ biến:

Hình 3: Tính chất vật lý và trạng thái tự nhiên của một số cacbohidrat

3.1. Glucose

• Tính chất vật lý: Glucose là đường đơn có dạng tự do, không có màu và tan hoàn toàn trong nước. Có khả năng tạo các dạng tinh bột và glycogen.
• Trạng thái tự nhiên: Glucose tồn tại tự nhiên trong nhiều loại thực phẩm như trái cây, mật ong và nước mía.

3.2. Fructose

• Tính chất vật lý: Fructose cũng là một đường đơn, có vị ngọt hơn glucose. Tan hoàn toàn trong nước và là một thành phần chính của đường trong trái cây.
• Trạng thái tự nhiên: Fructose tồn tại tự nhiên trong nhiều loại trái cây và mật ong.

3.3. Sucrose (Saccarozơ)

• Tính chất vật lý: Sucrose là một disaccharide được tạo thành từ glucose và fructose. Có thể tan trong nước và có hình dạng tinh thể không màu.
• Trạng thái tự nhiên: Sucrose được tìm thấy trong đường mía và đường củ (đường cát), cũng như trong nhiều loại trái cây.

3.4. Tinh bột

• Tính chất vật lý: Tinh bột là một polysaccharide được tạo thành từ các đơn vị glucose liên kết với nhau. Có thể hòa tan trong nước sau khi trải qua quá trình nấu chín.
• Trạng thái tự nhiên: Tinh bột là dạng lưu trữ năng lượng chính trong hạt ngũ cốc, củ cây và các sản phẩm từ đậu nành.

3.5. Cellulose (Xenlulozơ)

• Tính chất vật lý: Cellulose cũng là một polysaccharide, có cấu trúc khác biệt và khá khó bị tiêu hóa. Không tan trong nước và tạo thành chất xơ thực vật.
• Trạng thái tự nhiên: Cellulose là thành phần chính của thành tế bào thực vật. Thường được tìm thấy trong rau, trái cây và ngũ cốc nguyên hạt.

4. Tác dụng của Cacbohidrat là gì?

Cacbohidrat đóng vai trò quan trọng đối với cơ thể, mang đến nhiều tác dụng quan trọng:

Hình 4: Cacbohidrat đóng vai trò quan trọng đối với cơ thể

• Nguồn năng lượng chính: Cacbohidrat là nguồn năng lượng chính cho cơ thể. Khi ăn uống, cơ thể chuyển đổi carbohydrate thành glucose. Sau đó sử dụng nó như nguồn năng lượng cho các hoạt động hàng ngày và các chức năng cơ bản của cơ thể.
• Duy trì hàm lượng đường trong máu: Glucose từ cacbohidrat giúp duy trì hàm lượng đường trong máu ổn định. Cơ thể kiểm soát glucose trong máu bằng cách sử dụng insulin chuyển vào các tế bào hoặc lưu trữ dưới dạng glycogen.
• Lưu trữ năng lượng: Cacbohidrat được lưu trữ trong cơ thể dưới dạng glycogen, đặc biệt là trong cơ và gan. Khi cần thiết, glycogen được phân giải thành glucose để cung cấp năng lượng.
• Hỗ trợ chức năng não: Glucose là nguồn năng lượng chính cho não. Đối với một số người, đặc biệt là khi tập trung hoặc làm việc trí não, việc duy trì đủ lượng cacbohidrat trong chế độ ăn giúp duy trì sự tập trung và sự chú ý.
• Giúp tiêu hóa: Chất xơ thực vật, giúp tăng cường quá trình tiêu hóa và duy trì sức khỏe đường ruột. Chúng có vai trò quan trọng trong việc duy trì độ ẩm và độ co giãn của ruột.
• Xây dựng chế độ ăn lành mạnh: Cacbohidrat xây dựng chế độ ăn như: Chế độ ăn cân đối, chế độ ăn giàu chất xơ, và chế độ ăn kiểm soát đường huyết.

Vietchem vừa giải đáp Cacbohidrat là gì đến các bạn thông qua nội dung bài viết trên đây. Hy vọng bài viết đã mang đến thông tin hữu ích đến các bạn.